Młochów-Pałac

Pałac w Młochowie – zespół pałacowo-parkowy – znajdujący się w miejscowości Młochów, w powiecie pruszkowskim, w gminie Nadarzyn, zbudowany w stylu klasycystycznym.

Zespół pałacowo-parkowy jest wpisany do rejestru zabytków. Obejmuje pałac, 2 pawilony, oranżerię i park.

Młochów był gniazdem rodzinnym Młochowskich herbu Belina począwszy od XV wieku. Kolejnymi właścicielami w XVII wieku zostali Potrykowscy, a w XVIII wieku Sobolewscy. Budowę zaprojektowanego przez Jakuba Kubickiego pałacu dla Walentego Faustyna Sobolewskiego rozpoczęto wraz z powstaniem Księstwa Warszawskiego w roku 1807, zakończono ok. roku 1810. W skład kompleksu wchodzi zarówno budynek pałacowy, oficyna, wozownia, jak i oranżeria. W ostatniej mieści się dziś kaplica pod wezwaniem św. Michała Archanioła i parafia prowadzona przez Księży Michalitów. Całość otacza park krajobrazowy z początku XIX w. przekomponowany w 1887 zgodnie z projektem Waleriana Kronenberga.

W majątku, przez pewien czas (1928–1933), pracował jako rządca Helmuth von Pannwitz, późniejszy generał Wehrmachtu oraz dowódca XV. korpusu oddziałów kozackich. Ostatnim właścicielem majątku od 1935 był Eryk Kurnatowski – senator RP w latach 1925–27, wydawca i hodowca koni.

Majątek przejęty na własność Skarbu Państwa PRL został przeznaczony na przedszkole – głównie dla dzieci pracowników państwowego gospodarstwa rolnego. W roku 1947 majątek był w posiadaniu Państwowych Zakładów Hodowli Roślin a następnie Państwowych Gospodarstw Rolnych, a od 1951 r. Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin (IHAR). W 1966 r. Instytut Ziemniaka przejął majątek Młochów od IHAR, by powrócić do IHAR w 1997 r. W latach 1945–47 pałac ulegał dewastacji, wyremontowano go w latach 1948–1957 z przekształceniem wnętrz wg projektu Feliksa Kanclerza. Prace prowadzone były pod nadzorem Pracowni Konserwacji Zabytków – Oddział w Warszawie. Odbudowę prowadził Stanisław Zawadzki, ówczesny dyrektor majątku należącego do IHAR. W latach 1974–75 remontowano elewację i przeprowadzono remont bieżący. W latach 1980. wyremontowano kominy i dach. Z końcem stanu wojennego wstrzymano dotacje Instytutu naukowego nie stać było na utrzymanie, ogrzewanie i oświetlenie pałacu.

W 2001 r. zespół pałacowo-parkowy przekazano gminie Nadarzyn. W początkach XXI wieku odrestaurowano park, a w 2022 zachodnią oficynę pałacową. Wnętrze pałacu wymaga jednak gruntownego remontu. (Wiadomość dla wędkarzy – w stawach parku spotyka się wędkarzy).